โดย ยส พฤกษเวช
ทับคืออะไร ?
ทับ คือ อาการของโรคอย่างหนึ่งซึ่งเกิดแทรกซ้อนโรคหนึ่งที่เป็นอยู่ก่อน ทำให้มีอาการรุนแรงมากขึ้น
ในคัมภีร์ฉันทศาสตร์กล่าวถึงทับ 8 ประการ ซึ่งเป็นอาการที่เกิดกับเด็กมีชื่อต่าง ๆ ดังนี้
1. ทับสองโทษ คือ สำรอก ทับ ซาง (เด็กที่มีอาการทั้งอาเจียนและถ่ายอุจจาระ)
อาการก่อนทับ แม่ซางมากระทำ มีไข้ ให้ท้องขึ้น มือเท้าเย็น อุจจาระเหม็นผิดปกติ
อาการหลังทับ อาเจียน ลงท้อง กระหายน้ำ เชื่อมมัว ปวดหัวตัวร้อน ปลายมือปลายเท้าเย็น
การรักษา เช้า ยาตรีหอม, เที่ยงวัน ยาหอมผักหนอก, เย็น ยาประสะนิลน้อย
2. ทับสำรอก คือ ซาง ทับ สำรอก
อาการก่อนทับ มีอาการสี่อย่าง อาเจียนออกมาเป็นสีเหลืองบ้าง สีเขียวบ้าง เป็นเสมหะบ้าง เป็นเม็ดมะเขือบ้าง
อาการหลังทับ มี เม็ดขึ้นในคอ ทำให้ไอ นอนผวา ไม่กินนม ไม่กินข้าว เดี๋ยวร้อนเดี๋ยวหนาว แลบางคราวเป็นท่อน ร่างกายเย็นและร้อนเป็นส่วน ๆ ตามักช้อนขึ้นบน
3. ทับละออง คือ กำเดา ทับ ละอองซาง
อาการก่อนทับ ทารกมีละอองซางเกิดขึ้นในคอ ไอกำเริบเป็นหมู่ ๆ (ไอถี่ ๆ เป็นชุด ๆ) ท้องเดิน อุจจาระเป็นมูก มีกลิ่นคาวและเปรี้ยว
อาการหลังทับ ซึมเซา เชื่อมมัว ตัวร้อนจัดดังเปลวไฟ
4. ทับกำเดา คือ ซาง ทับ กำเดา
อาการก่อนทับ มีไข้ ไอ ปวดศีรษะ ตัวร้อนดังเปลวไฟ ถอนใจใหญ่ (หายใจแรง) หายใจสั้น ปากคอแห้ง หลับ ๆ หวาดผวา
อาการหลังทับ เกิดเม็ดในลำคอ ในอก ไม่กินข้าว ไม่กินนม ท้องขึ้นแข็ง
การรักษา
ให้ยาเย็นและสุขุม
5. ทับกุมโทษ คือ กำเดา ทับ มูกเลือด
อาการก่อนทับ อุจจาระเป็นมูกเลือด มีสีดำหรือสีแดงสด ปวดเบ่งมาก
อาการหลังทับ ตัวร้อนมากตลอดทั้งตัว เชื่อมมัวทอดไม่สมปฤดี หายใจขัด กระหายน้ำ
การรักษา เช้า ให้ยาน้ำสมอไทย , ยามเที่ยง ให้ยาหอมผักหนอก
6. ทับเชื่อมมัว คือ มูกเลือด ทับ กำเดา
อาการก่อนทับ ทารกเป็นไข้กำเดา ซึมเซาเชื่อมมัว ปวดหัว ตัวร้อนจัด ท้องขึ้น หอบไอแห้ง ๆ
อาการหลังทับ มีอาการอุจจาระเป็นมูกเลือด ลงมิได้เป็นเวลา ปวดเบ่งเป็นกำลัง กระหายน้ำ
7. ทับซาง คือ ตับทรุด ทับ ซาง
อาการก่อนทับ เป็นไข้ ซางกินปอด ตับอยู่ภายใน ถ่ายออกมาคล้ายน้ำส่าเหล้าบ้าง คล้ายน้ำไข่เน่าบ้าง มีกลิ่นเหม็นคาว สุดท้ายถ่ายเป็นมูกเลือด ปวดเบ่ง หิว กระหายน้ำ
อาการหลังทับ ให้ตับทรุด อาการหนักขึ้น ถ่ายออกมาเป็นเลือดเสลดเน่า ตัวร้อน ท้องขึ้น มือเท้าเย็น หายใจขัด ยากจะรักษา
8. ทับช้ำใน คือ ไข้ ทับ ช้ำใน
อาการก่อนทับ ขัด ยอกในกายเหตุหกล้ม อกและสีข้างกระแทก (ตับได้รับการกระทบกระแทก) ชอกช้ำภายใน (ตับ) อยู่นานมา จับไข้ ตัวร้อนเป็นเวลา หน้าตาไม่มีสี( ซีด )
อาการหลังทับ ให้มีอาการตับทรุด อุจจาระเป็นส่าเหล้าแลไข่เน่าแล้วเป็นมูกเลือด ปวดเบ่ง ตัวร้อนหายใจสอื้นขัด มือเท้าเดี๋ยวเย็นเดี๋ยวร้อน มีโทษถึงตาย
อาการทับแปดประการ พระอาจารย์ท่านกล่าวไว้ โดยสังเขปให้กุลบุตรพึงศึกษา สำเนียกพิจารณา โดยละเอียด เทอญ
อาการก่อนทับ แม่ซางมากระทำ มีไข้ ให้ท้องขึ้น มือเท้าเย็น อุจจาระเหม็นผิดปกติ 
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น